DEN HAAG – Meer zeggenschap voor de burger om de tegenstellingen in de samenleving te overwinnen. Dat is in het kort het streven van de nieuwe beweging (die geen partij mag heten) Code Oranje. Dat moet gebeuren via referenda, maar ook door burgers daadwerkelijk invloed te geven op hoe geld wordt besteed en beslissingen worden genomen in Den Haag.
De beweging telt veel burgemeesters, wethouders en raadsleden van allerhande politieke achtergrond. Op lokaal niveau zijn al veel mogelijkheden voor burgerinspraak. Code Oranje wil dit ook doorzetten op provinciaal, nationaal en Europees niveau. De beweging doet in elk geval mee aan de komende Provinciale Statenverkiezingen in Noord- en Zuid-Holland en Gelderland.
„Den Haag loopt zo achter”, zegt Bert Blase, waarnemend burgemeester van Heerhugowaard en drijvende kracht achter Code Oranje. Blase is nu nog PvdA-lid, maar zal die partij verlaten. De beweging steunt verder op (oude) bekenden als CDA’er Herman Wijffels en de partijloze Maastrichtse burgemeester Annemarie Penn.
’Past in de tijdgeest’
Meer zeggenschap voor de burgers past in de „tijdgeest”, vindt Blase. Hij denkt zo ook populistische partijen de wind uit de zeilen te nemen. Die trekken nu veel proteststemmen van mensen die de politiek hun teleurstelling willen laten voelen, maar niet per se de standpunten van deze partijen delen, meent Blase.
Code Oranje wil de bevolking „verenigen vanuit het midden”, en ziet zich dan ook als ’middenpartij’. De beweging wil de burger heel veel invloed geven. Op de begroting, op de agenda, op heikele onderwerpen die spelen. Dat moet omdat de democratie in „zwaar weer” zou verkeren. Blase noemt als voorbeeld de afschaffing van het referendum en de uitbreiding van vliegveld Lelystad, die op grote weerstand stuiten maar toch worden doorgedrukt.
De kabinetsformatie moet openbaar worden. Het is „cruciaal” dat mensen zien hoe daar verschillen worden overbrugd. Code Oranje wil ook niets weten van fractiediscipline, de ongeschreven regel dat Kamerleden stemmen zoals hun fractiegenoten. „Dat ondermijnt het vertrouwen in de politiek.” Code Oranje stapt dan ook niet in een coalitie met een smalle meerderheid, zegt Blase. Die laat immers geen ruimte voor dissidenten.
De nieuwe beweging mikt op een aantal zetels in de Provinciale Staten en vervolgens ook in de Eerste Kamer, maar wil geen streefcijfer noemen.