Financiële paragraaf

Code Oranje pleit voor een burgerbegroting, waarin Nederlanders zich kunnen uitspreken over de gewenste prioritering in de besteding van onze gezamenlijke financiële middelen. In eerste instantie zien wij een dergelijke burgerbegroting als een advies aan regering en parlement. Maar aangezien er in ons land nog geen burgerbegroting bestaat, en de voorstellen in deze Agenda wel om een adequate dekking vragen, bieden wij in deze paragraaf de financiële onderbouwing. De inhoudelijke  bouwstenen voor de herschikkingen in de begroting die Code Oranje voorstaat, zijn in deze Agenda omschreven. Wij lichten die hier toe in financiële zin. Dit betreft zowel de inkomsten als de uitgaven.

In de eerste plaats blijkt uit deze Agenda dat Code Oranje kiest voor minder overheid (= minder regelgeving, minder administratie) en meer samenleving (= ruimte voor burgerinitiatieven en MKB-ondernemerschap). We schrappen in subsidies en zetten deze om in gerichte investeringen, revolving funds en garantstellingen. Dit zorgt voor een andere dynamiek, die versterkt wordt door een vermindering van het aantal ambtelijke medewerkers met 10%. We hebben het hierbij over een herschikking van ruim 6 miljard structureel op jaarbasis, die ingezet wordt ter financiering van onze plannen zoals het herinvoeren van de basisbeurs, de pensioenreparatie, het investeren in onze defensie, investeringen in de rechtsstaat, het gedeeltelijk terugdraaien van de AOW-leeftijd etc. Het door ons bepleitte ministerie van Efficiëntie (zie toelichting in de Agenda) draagt zorg voor incidentele besparingen van minimaal meerdere miljarden, die zorgen voor ondersteunende dekking van de genoemde maatregelen.

Een tweede belangrijke pijler in onze Agenda betreft het herwaarderen van uitvoerende beroepen in zorg, onderwijs, defensie en politie. De door ons gewenste verhoging van het salaris van uitvoerend personeel financieren wij door de (veel) hogere inschaling van de ambtenaren in advies- en beleidsfuncties voor enkele jaren te bevriezen, zodat een herschikking in de salarisopbouw plaatsheeft en de inkomens van uitvoerend- en beleidspersoneel meer naar elkaar toegroeien. 

Een derde pijler in de financiering van de Code Oranje Agenda is het verminderen van uitgaven op de grotere (top-down) schaalniveaus, en het herschikken van die geldstromen richting kleinschaliger schaalniveaus en initiatieven van onderop. Dit algemene principe passen we toe in iedere sector. Het meest zichtbaar wordt dit principe in onze opvatting dat er fors minder geld naar (centralistisch) Europa gaat, en fors meer naar de (decentrale) gemeenten. Hiermee kan het dramatische tekort dat bij gemeenten is ontstaan als gevolg van de decentralisaties worden gecompenseerd.  

Deze drie pijlers zorgen voor een fundamentele herschikking van circa 15-20 miljard euro in de Rijksbegroting. Tegelijk zorgen deze pijlers voor een fundamentele ombuiging van een top-down naar een bottom-up samenleving: een ombuiging gericht op actiegerichtheid, een goede uitvoering en de schaal van de menselijke maat. Deze herschikking vormt daarmee een realistische en solide financiële onderbouwing van de voorstellen in deze Code Oranje Agenda.